به نقل از «آنا»

آنچه باید درباره بافت‌های فرسوده تهران بدانیم

تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۲۲۷۲۳

گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدعلیم الفتی‌راد؛ بافت فرسوده‌ی شهر تهران به دلیل عدم قدرت انطباق با سرعت غیرقابل تصور تغییرات اجتماعی- اقتصادی، فناوری و ...، کارایی خود را در طول زمان از دست داده و هم اکنون با معضلات گوناگونی از جمله تنزّل کیفیت‌های فضایی و محیطی، فرسودگی کالبدی و مسائل اجتماعی مواجه شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این معضالت زاییده‌ی جریان‌های فضایی تولیدکننده‌ی تبعیضات مکانی هستند.

علت پیدایش بافت‌های فرسوده

سکونتگاه‌های بشری از آغاز عصر یکجانشینی، همیشه در حال تغییر و تحول بوده است تا نیاز‌های همیشه در حال تغییر ساکنین را برآورده سازد. تحولات کالبدی که بیش از دیگر تحولات به چشم می‌خورد، همیشه مورد توجه قرار گرفته‌اند و توجه کمتری به عوامل مسبب آن‌ها شده است.

در یک قرن اخیر، توسعه‌ی علوم و فناوری که با آهنگ فزاینده اتفاق می‌افتد، بیش از پیش تأثیر خود را بر سکونتگاه‌های انسانی گذاشته است. تغییراتی که در شیوه‌ی زندگی اجتماع‌های انسانی ایجاد می‌شود، بلافاصله تأثیر‌های خود را بر فرم سکونتگاه‌های آنان می‌گذارد. تحولات اقتصادی نیز که فضای جدیدی برای فعالیت خود طلب می‌کند، تغییرات کالبدی محله‌های شهری و فرسودگی را موجب می‌شود.

به عبارت دیگر، در گذشته‌های دور، تحول در شیوه‌ی زندگی مردم آهسته صورت می‌گرفته است و فرصت تفکر و عمل در راه انجام تغییرات کالبدی به منظور هماهنگ کردن زیست و فعالیت با بافت‌های سکونتگاهی تا حصول انطباق مورد نیاز، فراهم می‌شده است. اما با شدت گرفتن تحولات در شیوه زندگی، فرم و عملکرد در بافت‌های شهری از یکدیگر فاصله‌ی بیشتری گرفته‌اند. بافت‌های شهری با سرعت بیشتری فرسوده شدند و این پدیده به عنوان معضل زندگی شهری در یک قرن اخیر در اغلب کشور‌های جهان که با پدیده‌ی تحول سریع در شیوه‌ی زندگی مواجه شده‌اند، پدیدار شد.      

مفهوم بافت فرسوده

بافت‌های فرسوده شهری، محلات فرسوده‌ای در فضای شهری هستند که مسائل و پیچیدگی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شیوه خود را دارند. این محلات و بافت‌ها از یک سو دارای ریشه‌های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری است و از طرف دیگر به جهت فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری و بهداشتی، وجود مشکلات اجتماعی و امنیتی و آسیب‌پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش سوزی و نیز عدم تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن دارای مشکلات رو بنایی و زیر ساختی هستند.

شاخص‌های بافت فرسوده

در شهر تهران، بافت فرسوده متشکل از بلوک‌های شهری حائز سه شاخص ریزدانگی (بیش از %۵۰ قطعات بلوک دارای مساحت کمتر از ۲۰۰ مترمربع باشند)، ناپایداری (بیش از ۵۰% قطعات بلوک فاقد سیستم سازه‌ای باشد) و نفوذناپذیری (بیش از ۵۰% قطعات بلوک از معابر زیر ۶ متر دسترسی داشته باشند) می‌باشد؛ که این شاخص‌ها طی سال‌های اخیر مورد بازنگری قرار گرفتند و نهایتاً شیوه‌نامه شناسایی محدوده‌ها و محلات هدف بهسازی، نوسازی و بازآفرینی شهری طی مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران با ۲۶ شاخص ابلاغ گردید.

محدوده بافت فرسوده شهر تهران

سید مهدی هدایت با بیان اینکه شکل‌گیری بافت‌های فرسوده در شهر تهران طی دو دوره مهم صورت گرفته است، گفت: بیش از ۳۴ درصد از بافت‌های فرسوده شهر تهران پس از جنگ جهانی دوم و بیش از ۳۲ درصد از  بافت‌های فرسوده بعد از اصلاحات ارضی شکل گرفته است.

وی ادامه داد: بعد از ابلاغ ماده ۱۰۱ و ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، توقفی در شکل‌گیری بافت‌های فرسوده اتفاق افتاده و تقریباً از سال ۱۳۶۵ شکل‌گیری بافت‌های فرسوده در تهران متوقف می‌شود، اما عدم توجه به بحث مسکن در نهایت منجر به این شد که شاهد شکل‌گیری شهر‌های جدید در حاشیه تهران و سایر کلان شهر‌های کشور باشیم.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران یادآور شد: بعد از اینکه یک سری صنایع در شهر تهران کاربرد‌های خود را از دست دادند (مثل کوره‌های آجرپزی در منطقه ۱۹) تبدیل به عرصه‌های ناکارآمد و بی‌دفاع در شهر تهران شدند؛ که ضرورت بیش از پیش هم سو شدن سیاست‌های مسکن و بازآفرینی شهری را می‌طلبد.

براساس اطلاعات ممیزی مرحله چهارم، محدوده بافت فرسوده مصوب با مساحت ۳۲۶۸ هکتار (با احتساب معابر) در سال ۱۳۸۵ به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و ملاک اعطای تسهیلات و مشوق‌های نوسازی و بهسازی شهری تهران تا این زمان بوده است.  

اشکالات وارده بر اطلاعات پایه، ایرادات وارده بر نوع و تعداد شاخص‌ها و چگونگی تحلیل، مراجعات و مکاتبات مکرر شهرداری‌های مناطق ۲۲ گانه و ساکنان شهر تهران مبنی بر عدم شمول بلوک‌های دارای شاخص سه شرط در بافت فرسوده مصوب و نهایی و اختلاف میان بافت ناکارآمد کالبدی موجود با محدوده مصوب نهایی باعث شد تا در سال ۱۳۹۹ پیشنهاد الحاق و افزایش محدوده بافت فرسوده شهر تهران به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شود و در تاریخ ۱۷/۱۲/۱۳۹۹ محدوده بافت فرسوده مصوب با مساحت ۴۴۲۷.۷ هکتار به تصویب این نهاد برسد.

جمع‌بندی

بافت‌های فرسوده‌ی شهر تهران با معضلات گوناگونی از جمله تنزّل کیفیّت‌های فضایی و محیطی، فرسودگی کالبدی و ناپایداری اجتماعی مواجه هستند. معضلات فوق، نمود بیرونی روابط اجتماعی و سیاسی و بازنمایی‌های فضایی صورت گرفته پس از مدرنیسم در ایران به شمار می‌آیند.

در واقع بافت فرسوده، مکانی است که اسیر جریان‌های سریع فضایی شده و به علت عدم قدرت انطباق با تغییرات فضایی، روزبه روز فرسوده‌تر و ناپایدارتر شده است؛ که در حال حاضر براساس شاخص‌های شناسایی شده مساحتی حدود ۴۴۲۷.۷ هکتار از شهر تهران را به خود اختصاص داده است.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: بافت فرسوده شهر بافت فرسوده شهر تهران خشت و آینه محدوده بافت فرسوده بافت های فرسوده شهر تهران فرسوده شهر شکل گیری بافت ها شاخص ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۲۲۷۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۳۰ درصد شهر اهر دارای بافت فرسوده و ناکارآمد است

ایسنا/آذربایجان شرقی معاون وزیر راه و شهرسازی اشاره به اینکه ۳۰ درصد شهر اهر دارای بافت فرسوده و ناکارآمد است گفت: طبق سند ستاد بازآفرینی، دستگاه‌های اداری موظف هستند یک سوم اعتبارات و طرح‌های تملک دارایی سرمایه سهم ادارات را برای نوسازی و بازسازی محلات با بافت فرسوده اختصاص دهند. 

محمد آئینی، جمعه هفتم اردیبهشت ماه، در سفر یک روزه به شهرستان اهر و شرکت در مراسم افتتاح معابر شهری بافت فرسوده به طول ۲۱ کیلومتر این شهرستان گفت: در بحث بازسازی و نوسازی مساکن فرسوده در سال گذشته با صدور ۹۰ هزار پروانه بافت فرسوده تاکنون در مجموع ۲۶۳ هزار پروانه واحد بافت فرسوده در کشور صادر شده است که رکورد ۳۰ ساله را شکسته‌ایم و امیدواریم امسال با کمک مردم این رقم به ۴۰۰ هزار پروانه افزایش یابد. 

وی از صدور پروانه برای ۲۶۳ هزار واحد بافت مساکن فرسوده در سطح کشور خبر داد. 

وی، حوزه بازآفرینی شهری را یکی از بخش‌های کلیدی مسکن برشمرد و افزود: در حوزه بازآفرینی بافت‌های فرسوده، ساماندهی و نوسازی سکونتگاه‌ها همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده و از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. 

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص نوسازی سکونتگاه‌های فرسوده گفت: طبق دستور ایشان یکی از وظایف مسئولان ذیربط در مناطق شهری و روستایی بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده می‌باشد که باید به صورت جهادی به این امر رسیدگی شود.

وی در ادامه با اشاره به تخصیص اعتبارات، تشویقی‌ها و تسهیلات بانکی برای نوسازی و بازسازی بافت مساکن فرسوده افزود: از ابتدای دولت سیزدهم موضوع نوسازی مساکن در اختیار مردم گذاشته شد و سعی گردید با مشارکت مردم، اعطای تشویقی‌ها، تسهیلات بانکی و غیره زمینه را برای شرکت مردم در نوسازی مساکن فرسوده مهیا سازیم که امیدواریم این مشارکت در منطقه ارسباران و شهرستان اهر که مشکل مساکن فرسوده دارند بیشتر تحقق یابد. 

معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین گفت: با وجود اینکه کارهای زیادی در زمینه بازسازی و نوسازی بافت فرسوده در منطقه ارسباران و شهرستان اهر انجام شده است، ولی آمار ساخت و سازها نسبت به سال گذشته پایین می‌باشد و امیدواریم توسعه در این امر بیشتر مورد توجه قرار گیرد. 

وی همچنین از اختصاص سهم ۸۰ درصدی مشابه وام نهضت ملی برای نوسازی بافتهای فرسوده در مناطق تاریخی خبر داد و افزود: در این راستا ۸۴ هکتار از بافت های فرسوده مناطق تاریخی شهر اهر نیز تحت پوشش این وام قرار می‌گیرد. 

وی در ادامه به برخی تسهیلات بانکی، تخفیف‌های عوارض ساخت و ساز، وام های تشویقی برای نوسازی بافت های فرسوده نیز اشاره کرد و گفت: در روز شوراها، هدیه شهرداری و شورای اسلامی شهر اهر اهدای پروانه با تخفیف ۱۰۰ درصدی در عرض ۲ هفته برای نوسازی واحدهای فرسوده می باشد و در خصوص تسهیلات بانکی نیز۹۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه ۳ ساله با کارمزد کم برای متقاضیان نوسازی بافت فرسوده اعطا خواهد شد. 

وی همچنین به نهضت آسفالت ریزی معابر در محله‌های ۱۰ گانه محروم شهر اهر نیز اشاره کرد و افزود: سال گذشته با پیگیری نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی و سایر مسئولان استانی و شهرستانی بیشترین سهم قیر رایگان استان آذربایجان شرقی به میزان ۱۲۰۰ تن به این شهرستان تعلق یافت که در این راستا بیشتر معابر مناطق محروم و کم برخوردار اهر(محله‌های ده گانه محروم) آسفالت ریزی گردید و امیدواریم امسال نیز با پیگیری‌های متعدد مسئولان استانی و شهرستانی شاهد آسفالت همه معابر در مناطق ۱۰ گانه این شهرستان باشیم. 

نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: سال گذشته بیش از ۱۲۰ کیلومتر مربع آسفالت ریزی در شهرستان اهر انجام گردید که نسبت به چندین سال قبل بی سابقه بود. 

احمد محرم زاده با اشاره به سابقه و قدمت تاریخی شهرستان اهر گفت: اهر دارای علما، دانشمندان، نخبگان و فرهیختگان زیادی بود که سهم بزرگی در توسعه و پیشرفت فرهنگی و غیره این شهرستان، منطقه ارسباران و حتی کشور داشتند و از این رو برای توسعه و پیشرفت این شهرستان باید توجه ویژه شود. 

وی شهرستان اهر را مرکز منطقه ارسباران برشمرد و افزود: همه امکانات و خدمات از جمله درمانی شهرستان‌های اطراف را اهر پوشش می‌دهد. 

محرم زاده با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر برای محلات محروم شهر اهر توجه ویژه ای شده است، ولی کافی نیست و باید برای پیشرفت و محرومیت زدایی در این محلات بیشتر توجه شود. 

انتهای پیام